İnsan, yaratıldığı zaman diğer varlıklardan farklı özelliklerle donatılmıştır. Başka varlıklara vermediği birçok üstün niteliği Allah insana vermiştir. Maddi yapısından ziyade manevi yapısıyla ön plana çıkmıştır insan. Bu nedenle hep ayrıcalıklı bir konuma sahip olmuştur.

Bu ayrıcalıklı konumunun bir sonucu olarak sadece insana ait olmak üzere beş türlü vazgeçilmezi belirlenmiştir insanın. Hiçbir şartta elinden alınmaması gereken beş özellik. Hiç kimse bunları diğer insandan alma hakkına sahip değildir.

Nedir bu beş temel özellik?

Birincisi: Din emniyeti. Her insan, doğuştan itibaren özgür bir iradeyle hayata adımını atar. Hiç kimse Müslüman, Yahudi ya da Hıristiyan olarak dünyaya gelmez. Allah herkese istediği dini seçme özgürlüğü tanımıştır. Tabii ki sonuçlarına katlanmak şartıyla. “Dinde zorlama yoktur…” (Bakara 256) bunun en açık delilidir. Tarihte de hep böyle uygulana gelmiştir. Müslümanların yaptıkları savaşlar, başkalarını Müslüman yapmak için değil, insanların özgür iradelerine ipotek koyanları bertaraf etmek içindir.

İkincisi: Can emniyeti. Bir insan için olmazsa olmazlardan birisi de yaşam hakkının güvence altında olmasıdır. Kişiler ceza verme hakkına sahip değildir. Herhangi bir suç işlenmiş olsa da onun cezasını verecek olan oradaki otoritedir. Kişiler cezalandırma yoluna gittiği zaman orada kargaşa, terör meydana gelir.

Üçüncüsü: Akıl emniyeti. İnsanı insan yapan ve onu diğer canlılardan farklı bir konuma getiren en önemli özellik, ona akıl gücünün verilmesidir. Aklı olmayan insanın diğer insanca bir hayat sürmesi beklenemez. Bunun için aklına zarar verebilecek her şey yasaklanmıştır İslam’da. En başta içki, uyuşturucu vb. maddeler, aklını kullanmasına engel teşkil ettiği için yasaklanmıştır.

Dördüncüsü: Nesil emniyeti. Bir insanın sağlıklı bir nesil yetiştirme hakkı her zaman vardır. Eğer ki bir insanın dünyaya gelmesinin sebebi olan anne babanın, onları bedenen ve ruhen sağlıklı bir şekilde yetiştirme hakkı kendilerine verilmiyorsa bu büyük haksızlık olur. Bu nedenle çocukların iyi bir şekilde büyümesi için gereken şartları hem anne baba hem de orada bulunan otorite sağlamak durumundadır.

Beşincisi: Mal emniyeti. Allah insana çalışıp kazanması için güç, kuvvet, zeka vb. özellikler vermiştir. Her insan çalışarak kendisini ve ailesini geçindirmek durumundadır. Çalışmayan tembellik yapan insanı Allah’da sevmez insanlarda. Her insan emek harcayarak kazandığı şeylerle geçimini sağlamalıdır. Onurlu bir insana yakışanda budur. Bu yüzden emek harcanmadan kazanılan para makbul değildir. Bunun bir sonucu olarak, kumar, piyango, loto vb. başkalarının hakkını yeme anlamına gelen davranışlar helal kabul edilmemiştir. Emek harcanarak elde edilen malın, zenginliğin ise güvence altında olması gerekir. Başkasının malını onun izni olmadan hırsızlık, yankesicilik, rüşvet vb. yollarla almak helal değildir ve günahtır.

Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz. İnsanı diğer varlıklardan farklı özelliklerle yaratan Allah, insanın ahrette de, dünyada da huzurlu bir yaşam sürmesi için vazgeçilmez bazı hakları onun için belirlemiştir. Bu haklara kimsenin haksız bir şekilde müdahale etmesi söz konusu olamaz.